„ BUSHI-DO”, kodeks samurajski,
cz.3
Michał Śliwka
„BUSHI NO NASAKE „ - czułość wojownika
DOBROĆ, UPRZEJMOŚĆ
Twarde wychowanie samuraja
obejmowało także wpajanie wzniosłych cech charakteru, jako równowagi dla
wojennych cnót, prawości i bezwzględnej sprawiedliwości.
Dlatego też wspaniałomyślność,
przywiązanie i litość uważano za najwyższe cechy duszy ludzkiej. Miłosierdzie
okazane w imię sprawiedliwości przy świadomości swej siły i możliwości użycia
jej – staje się mocą z moralnego punktu widzenia. Z tego też powodu tak jak
człowiek dobry myśli o cierpiących i biednych, tak samuraj winien być
wspaniałomyślny wobec słabych i uciśnionych.
Kształtowaniem u młodego samuraja
delikatnych cech ludzkiego charakteru służyła nauka muzyki i poezji.
Książę Siarkawy tak przedstawił to
swym samurajom :”… nie odpychaj od siebie woni kwiatów, odgłosów delikatnych
dzwonów, brzęczenia owadów wśród ciemnej nocy, ale wsłuchaj się w nie gdy w
czasie nocnych godzin zbliżają się do twego łoża. Musisz wybaczyć, choćby nawet
zranili twe uczucia; chmurze, co ci zasłania księżyc i mężowi, który szuka z
tobą zaczepki”.
Inną formą kształtowania
łagodności samurajskich charakterów było pisanie poezji. Charakterystyczną
cechą była ich zwięzłość wyrażająca głębokie uczucia. Bushi pisali swe wiersze
pod wpływem chwili, przed bitwą, w podróży, niekiedy w czasie bitwy, czując
zbliżającą się śmierć. Często znajdowano przy martwych samurajach zwoje z
poezją.
Pewna anegdota dobrze przedstawia
przemianę butnego wojownika w świadomego swej siły samuraja, otwartego na
otaczające go piękno. Gdy nauczyciel poprosił go o napisanie wiersza o
japońskim słowiku ( uguisu), napisał :” Dzielny wojownik zatyka ucho , które słuchałoby rade śpiewu
uguisu”,
lecz po wielu dniach stworzył inny wiersz :” Rycerz
pełen siły stoi gotów do walki i wsłuchuje się w słodkie dźwięki, które na drzewie
uguisu wydzwania”.
Przykładem cnót samurajskich był
wielki mistrz miecza, poezji i malarstwa -MUSASHI.
Jak więc widać , wiele jest
podobieństw w kształtowaniu się kasty rycerskiej w Europie i Japonii w okresie średniowiecza. W obu przypadkach ważna rolę w sferze
powstawaniu kodeksów rycerskich odgrywały nurty religijne i filozoficzne, jak i
spore znaczenie miała sztuka w zachowaniach rycerskich ( np. pisanie wierszy ).