WYSZKOLENIE BOJOWE SAMURAJA, cz.1
Michał Śliwka
PRZYGOTOWANIE
Przygotowanie samuraja do jego roli rozpoczynało się już we wczesnym dzieciństwie. Narodziny syna były rodzinnym świętem, był on bowiem nie tylko dziedzicem rodzinnego majątku, lecz także godności samurajskiej.
Kilka dni po narodzinach, wśród darów przynoszonych przez członków rodziny znajdowały się dwa wachlarze – symbole mieczy samurajskich.
Kilka lat później syn otrzymywał małe drewniane miecze – symbole stanu rycerskiego.
Bardzo ważna rolę, równą ojcowskiej, w przygotowaniu syna do roli buski odgrywał nauczyciel ( sensei). Jego polecenia wykonywane musiały być natychmiast i bez sprzeciwu. Rolą nauczyciela było wpajanie ideałów samurajskich chłopcu, poczucia honoru, lojalności, zdyscyplinowania i prawdomówności.
Jego ( nauczyciela) rolę najlepiej przedstawia sentencja iż: „ … ojciec to ten, za którego sprawa przyszedłem na świat,
nauczyciel to ten, który uczynił mnie człowiekiem.”
Nauczycielowi okazywano wielki szacunek i poważanie, – które często były jego jedynym wynagrodzeniem. Uważano bowiem, iż zasługi nauczyciela, zgodnie z powyższą sentencja,
były nie do ocenienia w kategoriach materialnych.
Wykształcenie młodego samuraja obejmowało także literaturę,
historię, kaligrafię, – lecz o tyle, o ile umiejętności te przydatne były
jedynie szlachetnej sztuce kasty samurajskiej – wyszkoleniu bojowemu ( patrz „ Bushido”, kodeks samurajski, cz.1,
Konfucjanizm – o nauce.)
Wychowanie młodzieńca kończyło się w 15 roku życia. Przechodził on wtedy swoisty proces inicjacji – pasowanie na samuraja. Chłopiec otrzymywał dwa prawdziwe miecze samurajskie z którymi nie wolno mu było się rozstać do końca życia – pod groźbą utraty czci.
„ MIECZ JEST DUSZĄ SAMURAJA, KTOKOLWIEK GO UTRACI – NIE BĘDZIE MU TO WYBACZONE”, powiedział szogun I.Tokugawa.
Następowało wtedy także ułożenie fryzury samurajskiej i założenie specjalnego nakrycia głowy. Młody samuraj otrzymywał także spodnie hakama – symbol, obok mieczy i fryzury, przynależności do stanu samurajskiego.
Po uroczystości młody bushi stawał się pełnoprawnym członkiem kasty samurajskiej.
WYSZKOLENIE BOJOWE
Główną wartością samurajskich sztuk wojennych był nacisk kładziony na stronę etyczna i duchową. Wynikało to z kodeksu Bushido, filozofii zen oraz nauk konfucjanizmu. Droga (DO), jaka powinien podążać samuraj, to poznanie praw natury, kosmosu – a więc samego siebie, bowiem człowiek jest częścią natury. Tak więc samurajskie sztuki wojenne( bu-jutsu) nie były celem samym w sobie, lecz środkiem do osiągnięcia celu – poznania istoty wszystkich rzeczy.
( Stąd dziś istotą sztuk walk jest doskonalenie się ).
KEN- JUTSU, sztuka miecza
Sztuka miecza to najbardziej szanowana umiejętność bushi – ze względu na rolę samego miecza jak i jego niebywała skuteczność w walce. Miecz otaczany był czcią, jako symbol ducha samurajskiego. Nauka władania mieczem rozpoczynana była we wczesnym dzieciństwie, wpierw mieczem drewnianym, by w miarę postępów przejść do prawdziwych mieczy. Zajęcia odbywały się bez względu na pogodę, zazwyczaj wcześnie rano. Szczególnie ciekawą formą, typową wyłącznie dla Japonii była sztuka błyskawicznego wydobywania miecza – Iai-do – praktykowana początkowo głównie w pozycji siedzącej. Polegała ona na błyskawicznym wyjęciu miecza, zadaniu śmiertelnego ciecia i i równie szybkim jego schowaniu do pochwy. Z czasem wojenna sztuka miecza ( ken-jutsu) przerodziła się w system sportowy Ken-do. Wyłonił się on z jednej ze starych szkół jujitsu i w swej pierwotnej formie zawierał także techniki jujitsu ( podcięcia, podstawienie nogi, itp.)., które w wyniku usportowienia, zostały z kendo usunięte.
NAGINATA-JUTSU, sztuka halabardy
Naginatą posługiwali się głównie piesi samurajowie oraz, co ciekawe, kobiety samurajskie, które w tej sztuce dochodziły do mistrzostwa. Już jako dziewczęta uczone były tej sztuki, zaś w momencie wyjścia za mąż otrzymywały komplet halabard.
JU-JUTSU, walka wręcz
Jujutsu ( ju-jitsu, jiu-jitsu, aiki jujitsu itd.-
sztuka ustępowania) jako system bojowej walki wręcz powstawał wraz z
kształtowaniem się kasty samurajskiej. Ćwiczony był od dziecięcych lat w
samurajskich klanach rodowych i otaczany tajemnicą. Jujutsu pomagało samurajowi
przetrwać na polu bitwy po utracie broni białej, bronić się w ciasnych
uliczkach miast itd.
Jujitsu uważano za kwiat samurajskich systemów wojennych, jako czysty wytwór kultury samurajskiej. Wielka role w jujutsu odgrywała medytacja . Uważano, iż poznanie tego systemu walki pozwala zrozumieć istotę kultury samurajskiej i jej filozofię. Jujitsu jako system wojenny nie opierał się na sile fizycznej , lecz na technice pozwalającej na małą utratę energii i skuteczności wynikającej ze znajomości anatomii człowieka, jego fizjologii, funkcjonowania ciała człowieka , działania podstawowych sił natury ( siła bezwładności , siła odśrodkowa, dośrodkowa ), oraz na kontroli i wykorzystaniu energii KI.
Tak więc jujutsu było nierozerwalnie zasadami związane z kenjutsu ( np. poruszanie się, ekonomia ruchu).